Γνωστικισμός μέρος Στ' - Αιρετικές Σέκτες στην Δύση

ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ - ΓΝΩΣΤΙΚΙΣΜΟΣ

ΜΕΡΟΣ ΣΤ'

6.1 Αιρετικές σέκτες στη Δύση κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα (Η’- Ι’ αι.)

6.1.1. Εισαγωγή

Μέχρι πριν λίγες δεκαετίες η δυτική ιστοριογραφία, επηρεασμένη από την ρωμαιοκαθολική προπαγάνδα, θεωρούσε τον πρώιμο Μεσαίωνα, ως την περίοδο της παπικής ουτοπίας. Οι πάπες είχαν καταφέρει να ιδρύσουν το παπικό κράτος, είχαν εξαλείψει τις αιρέσεις, είχαν εκχριστιανίσει τους βάρβαρους. Εν ολίγοις είχαν επιφέρει στην δυτική Ευρώπη ομοιομορφία στην πίστη με προεξάρχοντα και αδιαμφισβήτητο «εκπρόσωπο του Θεού» τον πάπα, και μόνη παραφωνία τους Γραικούς και τις κακοδοξίες τους. Η προπαγάνδα αυτή ούτε καν πλησίαζε την πραγματικότητα.

Για το θέμα της ίδρυσης του παπικού κράτους κατά την περίοδο αυτή και την αναίρεση της ρωμαιοκαθολικής άποψης επί του θέματος, παραπέμπουμε τον αναγνώστη στο έργο Οι Φράγκοι ως παράγοντας εξέλιξης της δυτικής Ευρώπης. Το παρόν κεφάλαιο θ’ ασχοληθεί με την αναίρεση της θέσης των Παπικών ότι τον Μεσαίωνα εξαλείφθηκαν οι αιρέσεις στη Δύση και συγκεκριμένα θα επιχειρηθεί να φανεί μέσα από την παρούσα ενότητα ότι τον ΙΑ’ αιώνα, δεν συμβαίνει επανεμφάνιση ή αναγέννηση των αιρέσεων, αλλά τα αιρετικά κινήματα, τα οποία δεν σταμάτησαν την δράση τους κατά την διάρκεια της περιόδου, εισέρχονται σε μία νέα εποχή, η οποία εξαρτήθηκε από τις εξελίξεις μέσα στην ίδια Παπική Εκκλησία.

Ήδη από τα μέσα του ΙΘ’ αι. η σχολή του ιστορικού υλισμού ασχολήθηκε με την μελέτη των λαϊκών αιρετικών κινημάτων του Μεσαίωνα, θέλοντας να βρει σ’ αυτά ιστορικά παραδείγματα, που θα δικαίωναν την θεωρία περί πάλης των τάξεων. Η Φεουδαρχική Δύση παρείχε πρόσφορο έδαφος για την καλλιέργεια παρόμοιων απόψεων στους ιστορικούς. Η εργασία, λοιπόν, αυτής της σχολής παρέσυρε αναγκαστικά και τους υπόλοιπους ιστορικούς στην έρευνα του αντικειμένου, προς αντιμετώπιση των συμπερασμάτων της και εύρεση της κατάλληλης ερμηνείας των πηγών. Τα κινήματα αυτά ονομάστηκαν λαϊκά αιρετικά και εκλαμβάνονται ως τμήματα της μεσαιωνικής δυτικής κοινωνίας. Όπως όμως θα φανεί μέσα από την περιγραφή των πηγών, επρόκειτο για underground κινήματα, με όλα τα χαρακτηριστικά των γνωστικών σεκτών, των οποίων υπήρξαν συνεχιστές.

Οι Προτεστάντες ιστορικοί, με πρωτοπόρο τον Henry Charles Lea, ανακάλυψαν με έκπληξη ότι μπορούσαν να δώσουν ιστορικό βάθος στην αρνητική στάση τους έναντι του Παπισμού, και να βρουν, αν όχι τους ιδεολογικούς προγόνους τους – η ανυποληψία μερικών από τις αιρέσεις αυτές και η δυαρχία άλλων είναι τα μόνα απαγορευτικά γι’ αυτή την κατηγορία των αιρετικών – πάντως τους άμεσους εμπνευστές αλλά και τα θύματα της Ιεράς Εξέτασης, των οποίων την υπεράσπιση και δικαίωση έχουν μονοπωλήσει.

Από την έρευνα και αυτού του ιστορικού θέματος δεν μπορεί να λείπει η πολιτική σκοπιμότητα. Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι σε ορισμένους κύκλους σήμερα, η αναβίωση της μελέτης των γνωστικών αιρετικών κινημάτων και της άμεσης συνέχειάς τους, της αίρεσης των Καθαρών, έχει συνδεθεί και συνοδεύει την ανανέωση του ενδιαφέροντος για τον πολιτισμό και την κουλτούρα της περιοχής της Languedoc.

© 2011 impantokratoros.gr: http://www.impantokratoros.gr/gnostikoi.el.aspx